Το Ξύπνημα της Άνοιξης

Ένα σύγχρονο έργο, που γράφτηκε μεταξύ φθινοπώρου 1890 και Πάσχα 1891. Μια «παιδική τραγωδία», όπως υποτιτλίστηκε από τον ίδιο το συγγραφέα. Ένα «πορνογράφημα», όπως χαρακτηρίστηκε από τους λογοκριτές του στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Ένα έργο που ανέβηκε για πρώτη φορά στη σκηνή μόλις το 1906, αλλά στο μεσοπόλεμο έφτασε να γίνει το πιο πολυπαιγμένο δραματικό έργο σε όλες τις γερμανόφωνες σκηνές.

Μια ιστορία με προβλήματα και λύσεις, ή, αν προτιμάτε, με διλήμματα και απαντήσεις. Οι ήρωες του έργου μεταξύ μεθόδων διαπαιδαγώγησης, αρχαίων και σύγχρονων, συντηρητικών και προοδευτικών. Ερωτήματα διαχρονικά. Αυτός είναι και ο λόγος που το ανέβασμα του έργου έδωσε το μικρότερο δυνατό «βάρος» στην εποχή των ηρώων, μεταθέτοντας τις συγκρούσεις τους σε όλες τις εποχές, αφού ο χρόνος δεν μπορεί να περιορίσει τις απαντήσεις στο κυρίαρχο ζήτημα της ανατροφής της ανθρώπινης φυλής και, κατ’ επέκταση, της διαιώνισής της. Η εξέλιξη του είδους στηρίχτηκε διαχρονικά σε φαινομενικά πάρα πολλές μεθόδους διαπαιδαγώγησης του νεότερου απ’ τον γηραιότερο (που ορίζει και τους κανόνες), οι οποίες κινούνται ανάμεσα στη μεγαλύτερη ελευθερία και στην περισσότερη καθοδήγηση. Είναι όμως πολύ δύσκολο να διακρίνουμε την αποτελεσματικότητα όλων αυτών των μεθόδων, καθώς και το να αποφασίσουμε αν όντως χρειάζεται οποιαδήποτε παιδευτική μέθοδος για να συνεχιστεί η ζωή στον πλανήτη. Με άλλα λόγια, πως θα ζούσε ο σύγχρονος άνθρωπος, αν είχε αφεθεί να μεγαλώσει ελεύθερος, σύμφωνα με τους νόμους της φύσης; Θα είχε συναντήσει από μόνος του την ηθική, που, σύμφωνα με τον Βέντεκιντ είναι «το γινόμενο του καθήκοντος και της επιθυμίας»; Και ο έρωτας; Πόσο ελεύθερη επιλογή μπορεί να γίνει; Το ξύπνημα της σάρκας είναι απλώς μια αφορμή για τη σύγκρουση με τους «κανόνες» της κοινωνίας, ή αυτή η σύγκρουση θα γινόταν ούτως ή άλλως όταν ο έφηβος θα ζητούσε να βάλει εκείνος τους «κανόνες» στη ζωή του;

Ωστόσο θα ήταν λάθος να δούμε το έργο μόνο στο επίπεδο των προβλημάτων της ανατροφής των νέων μελών μιας κοινωνίας. Οι επιλογές των κεντρικών ηρώων του έργου κινούνται μεταξύ ζωής και θανάτου και μεταξύ υποταγής και ελευθερίας. Και όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, τα διλήμματα μπλέκονται μεταξύ τους σε: «ζωή ή υποταγή» και στο «ελληνικό»: «ελευθερία ή θάνατος». Τελικά η ζωή και η ελευθερία κερδίζουν τη μάχη, αφού ο Βέντεκιντ δε δείχνει καμιά συμπάθεια στο θάνατο και – κυρίως – στους αυτόχειρες. Επιλέγει μάλιστα το κάλεσμα στη ζωή να ζωντανεύει στη σκηνή από τον «άνθρωπο με τη μάσκα» (στην πρώτη παράσταση τον είχε υποδυθεί ο ίδιος), που θα αντιμετωπίσει με επιτυχία το δόλωμα θανάτου από τον «άνθρωπο δίχως πρόσωπο». Το άγνωστο και καλυμμένο με μάσκα πρόσωπο της ζωής κερδίζει το κενό α–πρόσωπο του θανάτου.

Σημείωμα του Σκηνοθέτη Βασίλη Ασλανίδη

Μετά από πολύ καιρό, οι φοιτητές της Ασοεε, μου δώσανε την ευκαιρία να ξαναδουλέψω με ερασιτέχνες ηθοποιούς σ’ ένα έργο που μόνο «ερασιτεχνισμούς» δε χωράει. Έτσι ψάξαμε μαζί, ξεκινώντας από το γερμανικό πρωτότυπο έργο, τα «μυστικά» του έργου του Φρανκ Βέντεκιντ.

Είναι ένα έργο που, όταν γράφτηκε, στα τέλη του 19ου αιώνα, χαρακτηρίστηκε πορνογράφημα. Δίκαιος χαρακτηρισμός θα έλεγα, «διαβάζοντας» τα ήθη της εποχής. Κι αν σήμερα δε φτάνουμε σε τόσο ακραίες διαπιστώσεις, δεν είναι γιατί η εποχή μας αγαπάει τους ελεύθερους και ηθικούς, ούτε γιατί είναι λιγότερο πουριτανική. Απλά την «εποχή μας» δεν την ενοχλεί ιδιαίτερα ν’ ακούγονται και μερικές ανθρωποκεντρικές ελεύθερες φωνές με υπαρξιακές ανησυχίες. Ξέρει ότι θα τις «χωνέψει» γρήγορα, πολύ γρήγορα, όσο γρήγορα χρειάζεται να μετατρέψει μια νεανική φιλοδοξία σε γεροντική απόγνωση.

Όνειρα κι απελπισίες χωρίς ηλικιακό πρόσημο, που με τη βίαιη αλληλοδιαδοχή τους αποθαρρύνουν κάθε προσπάθεια εξανθρωπισμού του πλανήτη. {…}. Ίσως μόνη ελπίδα που μένει είναι η παιδεία και η τέχνη, όταν παλεύουν να φέρουν την ειρήνη στο εμφύλιο πόλεμο, σ’ αυτό τον καταστροφικό πόλεμο από καταβολής κόσμου, που χωρίζει τη φυλή των ανθρώπων.{..}

Πληροφορίες​

15, 16 και 19-23 Μαΐου 2015 - Δημοτικό Θέατρο Καλλιθέας 19:30

Είσοδος Ελεύθερη

Συντελεστές​

Απόδοση: Νάση Σακιώτη

Σκηνοθεσία: Βασίλης Ασλανίδης

Βοηθός Σκηνοθέτη: Νάση Σακιώτη

Ενδυματολογία: Αμαλία Μπόγρη

Σκηνογραφία: Ευγνωσία Σοφιανίδου

Επιμέλεια Αφίσας: Κίννα Κατερίνα

Μουσική Επιμέλεια: Νικόλας Τσελέντης

Επιμέλεια Προγράμματος: Μαρία Μπονιάτη

Φωτογραφίες Προγράμματος: Αμάντα Μήλλα

Ερμηνεύουν​

Γωγώ Κ., Ειρήνη Β., Νικόλας Τσ., Πάνος Κ., Αλέξανδρος Ν-Β, Γιάννης Λ., Ορέστης Στ., Χαριτίνη Τσ., Αλίνα Τσ., Μπιόρνι Λ., Αναστασία Β., Μαρία Μπ., Ελεάννα Ανδρ., Μαρία Ν., Ευγνωσία Σ., Ξένια Τσ., Χρυσάνθη Φ., Αντώνης Ρ.

Ευχαριστούμε​

πολύ το κοινό που παρευρέθηκε. Σας περιμένουμε στις επόμενες παραστάσεις μας!